Thermische technieken worden toegepast bij het strak maken van de body.
Het basisprincipe van thermische technieken is het creëren van voldoende hoge plaatselijke spanningen zodat bij afkoelen het onderdeel in de gewenste vorm terugkomt. Dit wordt bereikt door het materiaal plaatselijk te verhitten op een temperatuur waarbij plastische vervorming zal optreden aangezien het verhitte materiaal met een lage vloeigrens of rekgrens tracht uit te zetten tegen het omringende koude materiaal met een hogere sterkte. Bij afkoeling tot omgevingstemperatuur zal het verwarmde gebied de neiging hebben om te krimpen tot geringere afmetingen dan voor het verhitten. De hierbij gegenereerde trekspanningen zullen het onderdeel in de gewenste vorm brengen. Plaatselijk verhitten is daarom een relatief eenvoudige maar effectieve manier om vervorming als gevolg van deuken of het lassen te corrigeren. De mate van krimp wordt bepaald door de afmetingen, het aantal, de plaats en de temperatuur van de verhitte zones. Het te verhitte gebied wordt bepaald door de dikte en omvang van de plaat. Het bepalen van het aantal en de plaatsen van te verhitte zones is vooral een kwestie van ervaring. Voor nieuwe uit te voeren werkzaamheden moeten dikwijls proeven worden genomen ten einde de mate van krimp te bepalen.
Punt-, lijn- of wigvormige verhittingsmethoden kunnen allemaal worden toegepast bij het thermisch corrigeren van vervorming.
Puntvormige verhitting
Puntvormige verhitting wordt toegepast voor het corrigeren van kromgetrokken delen, zoals die bijvoorbeeld kunnen voorkomen in de carrosserie van een auto. De vervorming wordt gecorrigeerd door puntvormige verhitting aan de bolle kant. Als de bolling regelmatig is kunnen de punten symmetrisch verdeeld worden, te beginnen in het midden en vandaar naar buiten werkend.
Belangrijk: er moet worden gewerkt met een puntvormige warmtebron. Een brede brander is hierbij niet geschikt.
Lijnvormige verhitting
Het verhitten in rechte lijnen wordt vaak toegepast om hoekverdraaiing, zoals bijvoorbeeld bij hoeklassen te corrigeren. Het onderdeel wordt verhit in lengterichting van de lasverbinding, maar wel aan de tegenzijde van de las opdat door de ingebrachte krimpspanningen de flens wordt recht getrokken.
Wigvormige verhitting
Om vervorming bij grotere en complexe constructies te corrigeren kan het noodzakelijk zijn grote gebieden te verhitten in combinatie met lijnvormige verhitting. Deze werkwijze is bedoeld om een deel van de constructie te laten krimpen en het materiaal in de juiste vorm te doen trekken. Behalve bij het puntvormig verhitten van zeer dunne platen moet een wigvormige verhitte zone toegepast worden, van de basis tot de punt en het temperatuurprofiel dient gelijk te zijn over de gehele dikte van de plaat. Voor grotere materiaaldiktes kan het nodig zijn twee branders te gebruiken, één aan elke zijde van de plaat. Voor het strekken van een kromgetrokken plaat gelden als algemene richtlijn de volgende afmetingen van het wigvormige gebied:
1. Lengte van de wig - twee derde van de breedte van de plaat;
2. Breedte van de wig (de basis) - een zesde van de afstand van de basis tot de tophoek.
De hoeveelheid rek zal als regel 5 mm bedragen op een plaatlengte van 3 m.
Wigvormige verhitting kan worden toegepast voor het corrigeren van vervorming in verscheidene situaties:
- Koudgewalste profielen die in twee vlakken moeten worden gecorrigeerd (a)
- Een kromgetrokken rand van een plaat als een alternatief voor walsen (b)
- Een doosvormige raamconstructie die in een vlak kromgetrokken is (c)
Algemene voorzorgsmaatregelen
De gevaren bij de toepassing van thermisch richten en strekken zijn het risico van een plaatselijk te grote vormverandering en verhitting op een te hoge temperatuur waardoor metallurgische omzettingen optreden. Als algemene regel voor het corrigeren van vervorming bij on- en laaggelegeerde staalsoorten dient de temperatuur op 600 0C tot 650 0C - dof roodgekleurd - beperkt te blijven. Als het verhitten wordt onderbroken, of de warmte verloren gaat, moet men het metaal laten afkoelen en daarna opnieuw beginnen.
Tips voor het corrigeren van vervorming door thermisch verhitten
De volgende regels moeten bij het thermisch richten en strekken in acht worden genomen:
- Gebruik puntvormige verhitting voor het corrigeren van plaatselijke vervorming in dunne plaatconstructies
- Behalve puntvormig bij dunne plaat wordt een wigvormige verhitting toegepast
- Verhit volgens een rechte lijn voor het corrigeren van hoekverdraaiing in plaat
- Beperk het gebied dat wordt verhit om te grote krimp van het onderdeel te voorkomen
- Beperk de temperatuur tot 650 0C (dof roodgekleurd) in staal om ernstige metallurgische schade te voorkomen
- Verwarm bij wigvormig verhitten vanuit de basis in de richting naar de punt van de wig, zorg voor gelijkmatige warmte-inbreng over de gehele dikte van de plaat en handhaaf de warmte op de gewenste temperatuur.